بررسی و معرفی اختلال سکوت انتخابی
برخی از کودکان در خانه و در جمع خانواده، به خوبی صحبت می کنند؛ اما نمی توانند در محیط هایی مانند مدرسه، حرف بزنند. در این موارد، احتمالا کودک به اختلال سکوت انتخابی مبتلا شده است. این اختلال در دسته اختلالات اضطرابی جای گرفته و به عنوان لالی انتخابی نیز شناخته می شود. معمولا این اختلال زمانی مورد توجه قرار می گیرد که کودک به سن مدرسه رسیده و به تنهایی در محیط های اجتماعی حضور پیدا می کند. این کودکان ممکن است در زمان حضور در کلاس یا سایر محیط های اجتماعی، حتی کلمه ای صحبت نکنند. این حالات موجب می شود که کودک از لحاظ اجتماعی ضعف قابل توجهی پیدا کرده و در زندگی و تحصیل خود با مشکلاتی روبرو شود. در ادامه به بررسی اختلال لالی انتخابی پرداخته و شیوه های درمان آن را مورد معرفی قرار می دهیم.
علائم و نشانه های اختلال سکوت انتخابی
به طور کلی، رایج ترین و مهم ترین علائم سکوت انتخابی، شامل موارد زیر است:
- کودک در خانه به خوبی صحبت می کند ولی در محیط های اجتماعی و در حضور افراد غریبه، صحبت نمی کند یا کم صحبت می کند
- کودک در حضور افراد غریبه، نمی تواند با والدین خود صحبت کند
- بروز مشکل در صحبت کردن با همکلاسی ها و همسالان
- کودک در موقعیت های اجتماعی، منزوی و بسته به نظر می آيد
- کودک به جای صحبت و تعامل، از حرکات سر و اشارات استفاده می کند
البته باید این نکته را نیز مدنظر داشته باشید که سکوت انتخابی به عنوان یک اختلال اضطرابی نسبتا نادر شناخته می شود. همچنین با توجه به ماهیتی که این اختلال دارد، می بایست تفاوت آن با اختلالات ارتباطی و اختلالات طیف اوتیسم مورد توجه قرار گیرد. در این اختلال، کودک تنها در برخی از موقعیت ها نمی تواند صحبت کند و از خود تعاملی نشان نمی دهد. در صورتی که هیچ مشکلی از لحاظ جسمانی وجود نداشته و به زبان نیز مسلط است.
علت بروز اختلال سکوت انتخابی
به صورت کلی، عوامل مختلفی می توانند به بروز اختلال سکوت انتخابی منجر شوند. اما در اغلب موارد، اضطراب اجتماعی در بروز این اختلال نقش مهمی را ایفا می کند. در اصل، کودک به دلیل اضطراب شدید و ترسی که از حضور در موقعیت های اجتماعی دارد، قادر به صحبت کردن نخواهد بود. این مشکل می تواند از عوامل زیر نشات بگیرد:
عوامل ژنتیکی
مادر این کودکان اغلب با اختلالاتی نظیر افسردگی، اضطراب یا وابستگی دست و پنجه نرم می کنند.
تعاملات والدین
برخی از تعاملات و رفتار های والدین مانند محافظه کار بودن، سخت گیری و حساسیت بیش از حد بر روی رفتار و گفتار کودک، می تواند به بروز سکوت گزینشی منجر گردد.
بروز اختلال در زنان و مردان
اختلال سکوت گزینشی در زنان شیوع بیشتری داشته و به صورت کلی، کودکان دختر بیش از کودکان پسر با این اختلال درگیر می شوند. همچنین در عمده موارد این اختلال در سنین ۴ الی ۸ سالگی بروز پیدا می کند و ممکن است تا بزرگسالی نیز به طول بینجامد. در پژوهش های انجام شده این نتیجه به دست آمده که سکوت گزینشی در کودکان پسر و کودکان دختر با علائمی یکسان بروز پیدا کرده و از این جنبه تفاوت محسوسی مشاهده نشده است.
درمان اختلال سکوت انتخابی
همان طور که اختلال سکوت گزینشی به دلایل مختلفی بروز پیدا می کند، برای درمان آن نیز می بایست از شیوه های گوناگون و متناسب با هر فرد استفاده کرد. به طور کلی، رایج ترین روش های درمان سکوت انتخابی، به شرح زیر است:
دارو درمانی
در اغلب موارد، برای درمان اختلال سکوت گزینشی از دارو استفاده نمی شود و دارو درمانی تنها در مواردی به کار گرفته می شود که کودک به روان درمانی پاسخ مثبت نشان ندهد. در این موارد، می توان با صلاحدید روانپزشک، از دارو های ضد اضطراب برای درمان کودک و کنترل علائم، استفاده نمود.
روان درمانی
رفتار درمانی و درمان شناختی رفتاری جزو موثر ترین متدهای روان درمانی به شمار می آیند که برای درمان این اختلال به کار گرفته می شوند. در این روش ها، با استفاده از تکنیک های مختلف به کودک آموخته می شود که به شیوه ای موثر تر اضطراب خود را مدیریت کند. بدین ترتیب، علائم اختلال کاهش پیدا کرده و اضطراب کودک، مانع گفتار و تعامل او نخواهد شد.
