معرفی و بررسی اختلال اضطراب اجتماعی
برخی از افراد در هنگام حضور در محیط های اجتماعی، با ترس و اضطراب شدید روبرو می شوند. اختلال اضطراب اجتماعی موجب می شود که فرد در پی حضور در محیط ها و رویدادهای اجتماعی، علائم اضطرابی شدیدی را تجربه نماید. این اختلال که به عنوان فوبیای اجتماعی نیز شناخته می شود، عملکرد فرد را در ارتباطات و تعاملات اجتماعی دچار مشکل می کند. به شکلی که فرد به واسطه حالات اضطرابی غیر منطقی و نامتناسب با موقعیت، افت عملکرد داشته یا از حضور در اجتماع، اجتناب می نماید. البته باید این نکته را مدنظر داشت که اضطراب اجتماعی با کمرویی یا خجولی تفاوت دارد. زیرا کمرویی و خجولی تعاملات فرد را با مشکل روبرو می کند؛ اما هیچکدام از این موارد مانند فوبیای اجتماعی، عملکرد و تعاملات فرد را مختل نمی کند. در ادامه فوبیای اجتماعی را مورد بررسی قرار داده و به معرفی روش های درمانی آن می پردازیم.
علائم و نشانه های اختلال اضطراب اجتماعی
به طور معمول، افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی، در پی حضور در رویدادها و موقعیت های اجتماعی، علائم فیزیولوژیکی زیر را تجربه خواهند کرد:
- مشکل در صحبت کردن و لرزش صدا
- حالت تهوع و مشکلات گوارشی
- لرزیدن و تعریق بدن
- حس می کنند ذهنشان خالی شده است
- بالا رفتن ضربان قلب
- احساس سرگیجه
همچنین موارد زیر به عنوان علائم روانشناختی اختلال اضطراب اجتماعی به شمار می آيند:
- نگرانی و ناراحتی شدیدی در حین تعاملات اجتماعی و پیش از آن
- اجتناب از تعامل و حضور در رویدادها و محیط های اجتماعی
- ترس از انجام کاری که موجب خجالت زدگی و شرم می شود
- نگرانی از این موضوع که دیگران متوجه اضطراب فرد شوند
- از دست دادن موقعیت های شغلی، تحصیلی و روابط مهم به دلیل اضطراب
فوبیای اجتماعی به چه علت بروز پیدا می کند؟
پژوهش های متعددی که پیرامون اختلال اضطراب اجتماعی و علل بروز آن انجام شده است، این نکته را مشخص می کند که این اختلال به واسطه تعامل عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی و محیطی رخ می دهد. همچنین عدم تعادل برخی از انتقال دهنده های عصبی نظیر سروتونین، دوپامین و گلوتامات در این اختلال نقش دارند. علاوه بر این، عوامل زیر، احتمال بروز فوبیای اجتماعی را افزایش می دهند:
- سو استفاده کلامی، جسمی، جنسی و عاطفی
- ضعف ارتباطی و تعاملات غیر موثر با همسالان
- سبک دلبستگی ناایمن
بروز اختلال در زنان و مردان
به شکل کلی، اختلال اضطراب اجتماعی بیشتر در زنان شیوع پیدا می کند. بدین ترتیب، می توان گفت که زنان تقریبا دو برابر مردان به این اختلال مبتلا خواهند شد. این موضوع می تواند از عوامل متعددی نظیر نقش های جنسیتی و تفاوت های فرهنگی ناشی شود. این اختلال به واسطه علائم یکسانی در هر دو جنس ظاهر می شود. لازم به ذکر است که این اختلال در عمده موارد، از کودکی و نوجوانی آغاز می شود. با این حال ممکن است تا در موارد نادر، این اختلال در بزرگسالی شروع شود.
درمان اختلال اضطراب اجتماعی
دارو درمانی
در عمده موارد، روانپزشکان برای درمان اضطراب اجتماعی، از داروهای زیر استفاده می کنند:
- مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین(مانند پاروکستین و سرترالین)
- مهارکننده های بازجذب انتخابی سروتونین و نوراپی نفرین(مانند ونلافاکسین)
- دارو های ضد اضطراب(مانند بنزودیازپین ها)
البته توجه داشته باشید که دارو درمانی با صلاحدید روانپزشک و با توجه به وضعیت بیمار انجام می پذیرد.
روان درمانی
متدهای مختلف روان درمانی نظیر درمان شناختی رفتاری، رفتار درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، این امکان را فراهم می کند که بیمار به شکل موثرتر اضطراب خود را مدیریت کند. بدین ترتیب افت عملکرد فرد برطرف شده و می تواند در تعاملات و رویداد های اجتماعی به شکل موثرتر حضور پیدا کند.
