اختلالات روانپریشی
هنگامی که از اختلالات روانپریشی صحبت می شود، اکثر افراد به یاد مفاهیمی همچون توهم و هذیان می افتند. اگر چه این دو مفهوم جزو نشانه ها و علائم مرتبط با اختلال روانپریشی هستند، اما این دسته از اختلالات، بسیار گسترده تر از این مفاهیم هستند. به طور کلی، می توانیم اختلالات روان پریشی را به عنوان قطع ارتباط بیمار با واقعیت در نظر بگیریم. به شکلی که فرد مبتلا به این اختلالات، با حالاتی دست و پنجه نرم می کند که درک او از خود، دیگران و دنیای اطرافش را تحت تاثیر منفی قرار می دهد. در این مطلب قصد داریم اختلالات روان پریشی را به صورت کلی مورد معرفی قرار داده و نکاتی را در اینباره مطرح نماییم.
اختلالات روانپریشی
نشانه ها و علائم روانپریشی
اختلالات روانپریشی تغییراتی را در رفتار و حالات فرد ایجاد می کند. موارد زیر به عنوان علائم اصلی روانپریشی شناخته می شوند:
- هذیان(باور داشتن به مفاهیمی که غلط بوده و خلاف واقعیت هستند)
- توهم(دیدن، شنیدن و درک کردن پدیده هایی که وجود حقیقی ندارند)
- رفتار آشفته، عجیب غریب و نامتناسب با موقعیت
- گفتار آشفته، عجیب و غریب و نامتناسب با موقعیت
همچنین موارد زیر جزو علائم هشدار دهنده این اختلال به شمار می آیند:
- دشواری در تصمیم گیری و تمرکز
- بدبینی، سوء ظن و افکار پارانوئیدی
- افت در زمینه رعایت بهداشت شخصی
- ناتوانی در تفکیک واقعیت و خیال
- بر هم خوردن برنامه خواب(کم خوابی و پرخوابی)
- افت عملکرد فرد در زمینه های شغلی و تحصیلی
البته توجه داشته باشید که هر بیمار مبتلا به روانپریشی، علائمی را تجربه می کند که با علائم دیگر بیماران مبتلا به این اختلال متفاوت است.
علائم روانپریشی
اختلالات روانپریشی به چه علت بروز پیدا می کنند؟
می توان گفت که اختلالات روانپریشی علت شناخته شده ای ندارند. اما عوامل مختلفی می تواند بروز این اختلالات را تسهیل کنند. عوامل موثر در بروز اختلال روانپریشی به شرح زیر است:
- عوامل ژنتیکی
- تغییرات نورولوژیکی و شیمیایی مغز
- بروز بیماری های جسمانی یا روانی مختلف
- مصرف مواد مخدر یا داروهایی نظیر آمفتامین
- تجربه حوادث ناخوشایند( مثل مرگ عزیزان)
در عمده موارد نیز اختلالات روانپریشی به واسطه تعامل عوامل ژنتیکی، محیطی، پزشکی و .. بروز پیدا می کنند.
انواع اختلال روانپریشی
اختلالات روانپریشی را می توان بر اساس حالات و وضعیتی که برای فرد ایجاد می کنند، به شکل زیر دسته بندی کرد:
فرد مبتلا به اسکیزوفرنی نمی تواند بین واقعیت، خیال و توهم تفاوت قائل شود. به همین دلیل اسکیزوفرنی به عنوان یک بیماری مزمن و ناتوان کننده در نظر گرفته می شود.
فرد مبتلا، در مدت زمان حداقل یک ماه، چند هذیان مختلف را تجربه می کنند. این اختلال با اسکیزوفرنی تفاوت داشته و رفتار فرد را چندان درگیر نخواهد کرد.
افراد مبتلا به این اختلال، علائم روانپریشی را در طول مدت کمتر از یک ماه تجربه خواهند کرد.
این اختلال مشابه اسکیزوفرنی است اما مدت زمان مشاهده علائم آن کمتر از اسکیزوفرنی خواهد بود. برای تشخیص اسکیزوفرنی لازم است تا فرد، در مدت ۶ ماه این حالات و علائم را تجربه نماید. اما در اسکیزوفرنی فرم، علائم می بایست کمتر از ۶ ماه و بیشتر از یکماه بروز پیدا کنند.
فرد دوره هایی ترکیبی از روانپریشی و مشکلات خلقی( افسردگی اساسی یا شیدایی) را تجربه می کند.
روانپریشی در زنان و مردان
به صورت کلی گفته می شود که زنان و مردان به شکل های متفاوتی، روانپریشی را تجربه می کنند. این موضوع سبب می شود که در برخی از موارد، برای درمان اختلالات روانپریشی در زنان و مردان، از مراحل و شیوه های نسبتا متفاوتی استفاده شود. برای مثال، کژکارکردی و ضعف عملکرد، در مردان بیشتر بروز پیدا می کند. همچنین علائم عاطفی و مشکلات خلقی، بیشتر در زنان دیده می شود. علاوه بر این، در اغلب موارد، اختلالات روانپریشی برای مردان، زودتر تشخیص داده می شود و این نشانه ها در زنان، اندکی دیرتر از مردان به نمایش در خواهد آمد. زنان به دلیل حمایت اجتماعی بیشتری که از جانب اطرافیان خود دریافت می کنند، روند بیماری را کند تر و کوتاه تر تجربه خواهند کرد. پس می توان گفت که جنسیت بیمار تاثیر زیادی بر نوع علائم، نحوه بروز آن ها و روند بیماری خواهد داشت.
درمان اختلالات روانپریشی
درمان دارویی
تجویز داروهای ضد روانپریشی به عنوان یکی از رایج ترین درمان هایی است که برای اختلالات روانپریشی به کار برده می شود. داروهای روانپریشی با دستکاری و تغییر سطح انتقال دهنده هایی نظیر دوپامین، علائم و حالات این بیماری را کنترل می کنند.
روان درمانی
رواندرمانی به افراد درگیر با روانپریشی کمک می کند تا با افزایش درک و بینش نسبت به واقعیت، بتوانند بین خیال و واقعیت تفکیک قائل شده و گفتار و رفتار سازمان یافته تر و مناسب تری داشته باشند.
در این شیوه درمانی که به واسطه دستگاه rTMS انجام می پذیرد، مغز بیمار مورد تحریک قرار می گیرد. در اصل، قسمت های درگیر با اختلال، تحت جریان میدان مغناطیسی هدفمند قرار گرفته و عملکرد آن ها به حالت تعادل باز می گردد. در نتیجه، علائم اختلال کاهش یافته و بیمار بهبود پیدا می کند.
