اختلال وسواسی جبری به صورت گروه مختلفی از علایم شامل افکار مزاحم، آداب وسواسی و اشتغالات ذهنی و وسواس های عملی می باشد و سبب اتلاف وقت فرد مبتلا می شود و در روند معمولی و طبیعی زندگی، عملکرد شغلی و فعالیت های  اجتماعی و یا روابط بین فردی شخص اختلال ایجاد می کند.

وسواس فکری به صورت فکر، احساس، و یا تصاویر عود کننده و مزاحم می باشد درصورتیکه وسواس عملی نوعی رفتار آگاهانه، و عود کننده نظیر شمارش، وارسی، شستشو و یا اجتناب است. فرد مبتلا از غیر منطقی بودن وسواس هایش آگاهی دارد و این وسواس­های فکری و یا عملی به صورت یک رفتار ناخواسته می باشد. وقتی فرد در مقابل انجام وسواس عملی مقاومت می کند، اضطراب وی افزایش می یابد.

• میزان شیوع وسواس حدود 1 تا 3 درصد جمعیت می باشد.
• احتمال ابتلای مرد و زن یکسان می باشد.
• سن شروع این اختلال حدود بیست سالگیاما در کودکان هم شایع است
• گاهی اوقات ماهیت مزمن و ناتوان کننده دارد.

وسواس با 4 ويژگي زير مشخص ميگردد:

1. افكار، تكانه ها يا تصاويري راجعه است كه فرد در طول مدت زماني از اين اختلال، به شكل افكار مزاحم و نامتناسب تجربه ميكند و ميتواند باعث ناراحتي يا اضطراب بارز شود. افرادي كه به اين اختلال مبتلا هستند تشخيص مي دهند كه اين افكار ناخواسته بي اساس هستند و معمولاً بر اساس آنها عمل نمي كنند (مانند ترس از صدمه زدن به فرزندان)، ولي اين افكار بسيار رنج آور بوده و برايشان سخت است که براي ديگران آن را بازگو كنند.
2. اين افكار، تكانه ها يا تصاوير، تنها نگرانيهاي ساده در مورد مشكلات واقعي زندگي نيستند.
3. فرد تلاش براي سركوب كردن يا ناديده انگاشتن چنين افكار، تكانه ها يا تصاويري مي كند يا آن را با افكار يا رفتارهاي ديگري خنثي مي كند.
4. فرد تشخيص مي دهد كه اين افكار وسواسي، تكانه ها يا تصاوير توسط ذهن خودش توليد شده است نه اين كه از خارج به او تحميل شده باشد مانند آنچه در هذيان كاشت فكر ديده مي شود.

رفتارهاي جبري با 2 ويژگي زير مشخص مي گردد:

1. فرد در پاسخ به به يك وسواس فكري يا به دليل قوانيني سفت و سختي كه بايد رعايت شود، دست به رفتارهاي تكراري ميزند (مانند شستن مكرر دست، مرتب كردن و چك كردن)، يا اعمال ذهني تكراري انجام ميدهد (مانند شمارش، تكرار كلمات در سكوت)
2. اين رفتارها يا اعمال ذهني با هدف جلوگيري يا كاهش ناراحتي، يا پيشگيري ازحادثه يا موقعيت بدي انجام مي شود. در هر حال اين رفتارها يا اعمال ذهني روش هاي منطقي و واقع گرايانه اي نيستند و يا اينكه بطور واضحي نوعي زياده روي به شمار مي رود.

• فرد اذعان دارد كه زماني در طول سير بيماري اين وسواس يا اجبار، غير منطقي يا بيش از حد بوده است. اين ويژگي در مورد كودكان صدق نمي كند.
• اين وسواس يا اجبار باعث ناراحتي بارزي شده و زمانبر است (بيش از 1 ساعت در روز وقت مي برد)، و يا بطور بارزي در زندگي طبيعي فرد، عملكرد شغلي يا تحصيلي و يا فعاليتهاي اجتماعي يا ارتباطات فردي او ايجاد اشكال مي كند.
• اگر اختلال ديگري وجود داشته باشد، محتواي وسواس يا اجبار محدود به آن اختلال نمی شود.
• اين اختلال به دليل اثر مستقيم فيزيولوژيك مواد يا بيماري طبي زمينه‌اي نيست.