معرفی و بررسی اختلال بازار هراسی
اغلب افراد در هنگام ورود به مکان های ناآشنا، دچار اضطراب می شوند و این یک امر کاملا طبیعی است. اما هنگامی که فرد در این موقعیت ها با ترس و اضطراب شدیدی روبرو شود، احتمالا به اختلال بازار هراسی مبتلا شده است. اختلال بازار هراسی جزو اختلالات اضطرابی به شمار می آيد و با نام آگورافوبیا نیز شناخته می شود.
افرادی مبتلا به این اختلال، از محیط ها و موقعیت هایی نظیر موارد زیر، اجتناب می کنند:
- قرار گرفتن در بین جمعیت
- نقلیه عمومی(قطار، هواپیما و اتوبوس)
- محیط های بزرگ، باز یا فضاهای بسته
- محیط های خارج از خانه
بنابراین، طبیعی است که این افراد در زمان خروج از خانه با ترس شدیدی روبرو شوند و علائم و حالات اضطرابی شدیدی را تجربه نمایند. این افراد ترجیح می دهند که در مکانی امن(مانند خانه) باقی بمانند.
علائم و نشانه های اختلال بازار هراسی
اضطراب یکی از حالات شایع و طبیعی انسان است. اما هنگامی که فرد در موقعیت های خاص، ترس و اضطراب شدیدی را تجربه می کند که بر عملکرد و زندگی او تاثیر می گذارد، یعنی یک اختلال اضطرابی پدید آمده است.
در اختلال بازار هراسی، فرد با قرار گرفتن در موقعیت های خاصی که تصور می کند نمی تواند به راحتی از آن ها خارج شود، ترس شدید، اضطراب و حملاتی مشابه پنیک را تجربه می کند. در این موارد معمولا افراد نشانه های فیزیولوژیکی زیر را نیز تجربه خواهند کرد:
- احساس درد در ناحیه سینه
- ترس یا احساس لرز
- تنگی نفس و سخت شدن تنفس
- سرگیجه
- لرز یا گر گرفتگی ناگهانی بدن
- تعریق بیش از حد
- مشکلات گوارشی
اختلال بازار هراسی به چه علت بروز پیدا می کند؟
تا به حال علت دقیقی برای بروز آگورافوبیا کشف نشده است. با این حال، این اختلال در اغلب موارد با پانیک همراه است. به شکلی که یک سوم افراد مبتلا به پانیک، از بازار هراسی نیز رنج می برند. البته ممکن است این اختلال به تنهایی نیز ظهور پیدا کند. موارد زیر به عنوان عوامل خطر آفرین در بروز این اختلال به شمار می آيند:
- داشتن حملات پانیک
- ابتلا به یک فوبیای دیگر
- سابقه ابتلا به آگورافوبیا در خویشاوندان
- حساس بودن به اضطراب یا ابتلا به سایر اختلالات اضطرابی
- تجربه رویداد های استرس زا در زندگی(مانند مرگ یکی از عزیزان، حمله یا سوء استفاده، به ویژه در دوران کودکی)
بروز اختلال در زنان و مردان
اختلال بازار هراسی، همانند اغلب اختلالات اضطرابی، در زنان شیوع بیشتری دارد. طبق آماری که از پژوهش های انجام شده در زمینه آگورافوبیا به دست آمده، احتمال ابتلای زنان به این اختلال دو برابر بیشتر از مردان است. به صورت کلی، این اختلال، فارغ از جنسیت، در اواخر سنین نوجوانی و بزرگسالی بیشترین شیوع را دارد. البته ممکن است بازار هراسی در سنین کودکی نیز ظهور و بروز پیدا کند.
درمان اختلال بازار هراسی
متخصصان سلامت روان و روانپزشکان، برای درمان بازار هراسی، از شیوه های درمانی مختلفی استفاده می کنند. رایج ترین و موثر ترین شیوه های درمان آگورافوبیا به شرح زیر می باشند:
دارو درمانی
این شیوه یکی از روش های اصلی و اساسی برای درمان اختلالات اضطرابی نظیر آگورافوبیا به شمار می رود. روانپزشکان نیز برای درمان افراد مبتلا به بازار هراسی از دارو های زیر استفاده می کنند:
- SSRIs(مهار کننده های بازجذب سروتونین)
- SNRIs(مهار کننده های باز جذب سروتونین و نور اپی نفرین)
- دارو های ضد اضطراب مانند آلپرازولام و کلونازپام
روان درمانی
در بسیاری از اختلالات روانی توصیه می شود که بیمار همزمان با دارو درمانی، به روانشناس نیز مراجعه کرده و فرآیند روان درمانی را نیز پیگیری کند. متد هایی نظیر درمان شناختی رفتاری کمک می کنند تا بیمار با باور های اضطراب آفرین خود روبرو شده و در نتیجه، راه های موثر تری برای رویارویی با اضطراب به کار گیرد. همچنین شیوه هایی نظیر آرمیدگی کمک می کنند تا فرد سطح اضطراب خود را به طرز چشمگیری کاهش دهد.
rTMS: در این شیوه درمانی، قسمت هایی از مغز بیمار که دچار کژکاری یا افت عملکرد هستند، به طور هدفمند و به واسطه میدان مغناطیسی دستگاه rTMS تحریک می شود. در نتیجه علائم اضطرابی بیمار کاهش پیدا می کند. ابن شیوه فاقد عارضه جانبی بوده و هیچگونه دردی را به بیمار تحمیل نخواهد کرد.
